| Gerechte minnare, waar gij zijt, |
|
| zijt op uw hoede in alder tijd |
|
| ende heelt dat u te helen steet·; |
verberg wat u verbergen moet |
| maakt van uwe lieve niet u leed, |
|
| het zoude u namaals deren zere |
|
| ende het ware groot onere·, |
schande
|
| Houd u woord bij u allene |
|
| ende zijt in herte rene· |
en wees in uw hart oprecht
|
| ende en laat u herte niet verstaan·, |
laat niet in uw hart kijken
|
| ende het ware zere mesdaan. |
|
| Ochte· gij gezwijgen niet en kondt |
als
|
| ende gehouden uwe mond, |
|
| hoe zal ’t een en ander dan gehelen·, |
verzwijgen
|
| hoe nauwe gij ’t hem wilt bevelen? |
|
| Maar hoedt altijd u waarde· |
woorden
|
| jegen gebaarde en ongebaarde·. |
mannen en vrouwen
|
| Want men vindt vele lieden |
|
| die hem· altoos gereed bieden |
die altijd voor hem klaar staan
|
| te dienste hem· allen, die ze kinnen, |
|
| omdat ze van hem willen winnen |
|
| haar heimelijkheid ende weten al. |
|
| Ende zeggen, dat ’t nemmermeer en zal |
|
| mens even haren monde weten. |
|
| Des zij hebben zaan· vergeten, |
spoedig
|
| want zij haastelijk ute bringen. |
|
| Hoedt u altoos van dien dingen, |
|
| die heimelijke minne draagt |
|
| in u herte, die u wel behaagt; |
|
| heelt ze vrienden ende vijanden, |
|
| zo ne wordi niet te schanden. |
|
| Want als ’t iement vremders· weet, |
een vreemde kent
|
| zo es hij ermet· zo gemeet·, |
ermee zo blij
|
| dat hij ‘t vertelt te VII staden·, |
plaatsen
|
| Dus blijvet· die minne verraden |
wordt
|
| ende moet men rouwen scheeden |
|
| ende maakt gevrienden in veeden·, |
ruzie
|
| daar dik ave komt· mesval, |
ontstaat
|
| als ik u vertellen zal |
|
| dat in Borgoenjen geschiedde. |
|
| Daar toe zagen ’t vele lieden |
|
| van der borchgravinnen van Vergi |
|
| die zere minde enen ridder vrij, |
|
| die alte vrome was ende koene |
|
| ende hoves in al zijn doene |
|
| t’ allen spele in zijnen tijden |
|
| ende overdadig· in dat strijden. |
moedig, vermetel
|
| Zo dat die hertoge daarbij· |
daardoor
|
| zere verkoos· den ridder vrij, |
hoogachtte
|
| ende nam dezen here met heme·. |
|
| Zo datten· minde, als ik verneme, |
|
| de borchgravinne alte zere, |
|
| die ik noemde heden ere·, |
daarstraks
|
| van Vergi was haar name. |
|
| Die vrouw was schone ende bekwame |
|
| ende geloofde· in allen zinne· |
beloofde geheel en al
|
| den ridder vriendelijk hare minne |
|
| van al dien dat zij vermochte· |
kon
|
| verplegen·, ende hij aan haar zochte. |
lenen, toestaan
|
| Maar zo heimelijk zij minden, |
|
| dat zij geen mense en kinden· |
|
| dien zij ’t verstaan lieten, |
|
| want zij ontzagen dat mesnieten·. |
vreesden voor de kwade gevolgen
|
| Ende hadden verkoren om dat· |
|
| ene schone, heimelijke stad· |
|
| in enen boogaard·, daar hij plach |
boomgaard
|
| dik te gane in den dag, |
|
| als of hij hem vermeien ginge. |
|
| Niemen en wiste van dien dingen |
|
| dan zij onder hem tween beiden, |
|
| zo zere hoedden zij hem· van schalkheiden·. |
zij beschermde hem voor verraders en bedrog
|
| De boogaard, die ik vermane· |
noemde
|
| daar die ridder in plach te gane |
|
| stond ane· die kamer der borchgravinne. |
|
| Ende als die ridder kwam daarbinnen, |
|
| zo zag zijne· wel altoos, |
|
| want zijne minde zonder loos· |
arglist
|
| ende hij hate alzo weder; |
|
| ik wane gij nooit no seder· |
nooit eerder of later
|
| en zaagt zulk gelieven twee. |
|
| God die moete hem geven wee, |
|
| die zulke minne scheiden doet. |
|
| Die vrouwe den ridder goed |
|
| zere met goeder herten minde |
|
| boven allen man, die zij kinde. |
|
| Wanneer zij vore haar venstre lag, |
|
| was ’t avond of in den dag, |
|
| ende zij dan in den bogaard |
|
| des ridders geware waart, |
|
| ende zij was in haar kamere allene, |
|
| ontdede· zij een doorken· klene, |
klein
|
| daar zij allene gink vore staan |
|
| ende dede een hondeken ute gaan, |
|
| dat heimelijk ende klene was, |
|
| spelen in dat schone gras. |
|
| Dat hondeken den ridder minde, |
|
| want herde wel hetten kinde·. |
want het kende hem heel goed
|
| Ende als de ridder zag het hondekijn, |
|
| zag hij wel dat die vrouwe zijn |
|
| aflenein die kamere ware; |
|
| dan zo ging hij vort te hare |
|
| ende in die kamere zo bleef hij |
|
| al den nacht der vrouwen bij |
|
| ende leefden met groten spele, |
|
| des zij hadden harde vele. |
|
| Dus duurde haarre tweer minnen, |
|
| dat ze niemen en konde gekinnen, |
|
| ene lange wijle tusschen hem tween. |
|
| Ende die ridder was allen een·: |
voor allen dezelfde
|
| Jolijs·, behagel· ende vrome· mede, |
vrolijk beminnelijk dapper
|
| zo waar men ridderschap dede·, |
ridderspelen hield
|
| overal had hij den lof, |
|
| zo dat hij in ’s hertogen hof |
|
| zere geëerd werd, weet voorwaar, |
|
| van den meisenieden· daar. |
hofhouding
|
| Ja, zonderlinge· die hertoginne |
in het bijzonder
|
| die leide aan hem hare minne, |
|
| dat ze hem toonde harde dikke·. |
zeer dikwijls
|
| Maar zijn zin, dat waan ikke, |
|
| lag zo vaste te eenre andre stede, |
|
| dat ’t hem en roechte· wat zij dede. |
’t hem niet kon schelen
|
| Hij ne achte twint·, dat verstaat, |
hij lette er gans niet op
|
| dat zij hem toonde goed gelaat. |
|
| Zijne wetende· borchgravinne |
|
| hadde algader zijne minne, |
|
| ende hij de hare alzo weder |
|
| boven hoge ende boven neder·. |
boven hoog- en laaggeplaatsten
|
| Die hertoginne hadde gerne genomen, |
|
| had zij ’r toe mogen komen, |
|
| des ridders minne, op dat· hij |
omdat
|
| niegerinks bestaat en zij·. |
(nog) niet verloofd was
|
| Nu geviel op enen dag, |
|
| dat die hertoginne zag |
|
| den ridder in die zale gaan. |
|
| Tot hem es ze allene gegaan |
|
| ende zeide: ‘Her ridder, goed ende ere |
|
| moet u geven God ons Here, |
|
| want gij zijt goed ende schone |
|
| ende moogt met eren dragen krone. |
|
| Van uwer groter vromigheid· |
|
| heeft men herde verre gezeid·. |
|
| Dies betaamt u wel dat, |
|
| dat gij mint te zelker stad·, |
dat u uw liefde zo hoog plaatst
|
| daar ’t u eerlijk ende goed ware’. |
|
| Die ridder antworde hare: |
|
| ‘Te waren, vrouwe, ik en hebbe niet |
|
| mij gezet daartoe iet, |
|
| iemen te gevene mijne minne’. |
|
| ‘Te waren’, zeide die hertoginne, |
|
| ‘deze beide· es te lank; |
dit wachten
|
| laat gaan u herte, gevet haar gank, |
|
| des biddik u op alle bede, |
|
| ende legt ze ter hoger stede, |
|
| daar u al doget ende al ere |
|
| af kome, des biddik u zere’. |
|
| ‘Te waren·, vrouwe, ik en weet waar bij· |
in waarheid, vrouw, ik weet waartoe
|
| gij deze redene zegt tot mij. |
|
| Ik en ben grave noch konink; |
|
| ik en weet wanen mij deze dink |
|
| komen mochte in enigen wege, |
|
| dat ik een vriendinne gekrege, |
|
| zo edel ofte zo welgedane, |
|
| als gij mij gevat te verstane’. |
|
| Die vrouwe zeide: ‘Laat deze tale; |
|
| bier toe zeldij komen wale. |
|
| Ende of ik u gave mijne zinne, |
|
| beide met herte ende met minne, |
|
| want gij ’s mij wel dunket weerd. |
|
| Zegget mij wes· gij begeert, |
wat
|
| want ik ander u herde wel·.’ |
ik verleen u alle gunsten
|
| ‘Mij dunkt, dat gij maakt spel’, |
|
| zeide de ridder; ‘vrouwe, weet dat, |
|
| dat ik hier ende te elker stad |
|
| wil u vriend zijn ende dienen mede, |
|
| ende altoos op hoveshede, |
|
| ende altemale te uwer eren; |
|
| maar jegen die ere mijns heren, |
|
| die mij ere doet zo vele, |
|
| wil ik in ernste no in spele |
|
| nemmermeer verradere zijn. |
|
| Dat weet wel, lieve vrouwe mijn, |
|
| ende ik zal blijven in dezer manieren’. |
|
| Doen antworde die vrouwe schiere·, |
|
| ontstekende van groter erheid·, |
woede
|
| omdat hij hare aldus ontzeit·; |
weigert
|
| zij zeide: ‘Her kwaad, wie bidde u dies?·’ |
Boosaardige, wie vraagt u dat
|
| ‘Niemen vrouwe, ik ben ries·, |
dwaas
|
| dat ik die dink kwalijk versta. |
|
| Maar al zou ’t mij deren na·, |
later
|
| ik en dade nie, lieve vrouwe, |
|
| mijnen here geen ongetrouwe·. |
|
| Hier met es ze verbolgelijke |
|
| gegaan in haar kamere rijke. |
|
| Die hertoginne, wel gedaan, |
|
| hevet haar ziek gemaakt· zaan· |
hield zich ziek
|
| ende bleef liggende alzo |
|
| des te nacht kwam toe. |
|
| Savons ging slapen die vrouwe, |
|
| al hadde zij in ’t herte rouwe, |
|
| neven den hertoge, haren man. |
|
| Te wenen zij doen began. |
|
| De hertoge ter vrouwen zeide: |
|
| ‘Wat bediedt dese droefheide, |
|
| die gij maakt al dus groot? |
|
| Mij dunkt, des en es geen noot!’· |
daarvoor is geen reden
|
| De vrouw zeide: ‘Ik zeg ’t u here, |
|
| mij deert utermaten zere, |
|
| dat geen goed here en kan |
|
| gekinnen enen valschen man, |
|
| ende enen verradere voor enen goeden·. |
|
| Dat hij ’r hem voor mochte hoeden! |
|
| Ende hem moeten ter oren gaan·’. |
|
| De hertog zeide: ‘Ik en kan verstaan· |
|
| niet wale wat dit bediedt; |
|
| ik wane mij des niet es geschied, |
|
| want verraders, sem· mijn ere, |
bij
|
| hate ik ende schuw ik zere. |
|
| Noch en versta ik niet wale, |
|
| werwaart dat wendt u tale. |
|
| De vrouwe zeide: ‘Ik zeg ’t u dan. |
|
| Gij houdt hier met u enen man, |
|
| (ende den ridder die nome zij) |
|
| die anleide· noch heden mij |
lastig vallen
|
| van minnen, dat mij zere deert; |
|
| want het hadde mij onweerd |
het heeft mij verontwaardigd
|
| van zijnre tale, ende noch doet·. |
|
| Doen peinsde ik in mijnen moed, |
|
| dat ik ’t u, here, zeggen zoude, |
|
| dat gijne· van u liet gaan. |
gij hem
|
| Gij hebt hem ere te vele gedaan. |
|
| Vandijs nog bat zijn stade·, |
als hij een betere gelegenheid vond
|
| hij mocht u meer doen te kwade’. |
|
| Die hertog zeide: ‘Vrouwe, laat blijven, |
zwijg erover
|
| Ik zalne al te male verdrijven.’ |
|
| Die hertoge, die deze klage· |
|
| hadde gehoord, lag· tot den dage. |
lag wakker
|
| Geslapen dat hij niet en kan, |
|
| want hij minde den jongen man, |
|
| ende zijn wijve geloofde hij mede, |
|
| als noch es der zotten zede. |
|
| Ende doen hij was opgestaan, |
|
| ontbood hij den ridder zaan·. |
onmiddelijk
|
| Allene nam hijne bezijden |
|
| ende sprak hem aan in korter tijden |
|
| tusschen hem tween heimelijke: |
|
| ‘Te waren’, zeide die here rijke, |
|
| ‘het es schade, dat gij zo vrome zijt |
|
| ende zo schone ende zo jolijt, |
|
| ende gij mede zijt verrader, |
|
| trouweloos ende ook kwader |
|
| Want gij hebt vele ontrouwen |
|
| getoond aan mij ende an mijn vrouwe, |
|
| dat gij haar gister aanleit van minnen. |
|
| Gijne wout ook niet bekinnen |
|
| d’ere, die ik u hebbe gedaan, |
|
| doen gij na mijn onnere wout staan. |
|
| Dies verbied ik u mijn land |
|
| als mijnen gerechten vijand, |
|
| ende dat gij nemmermeer |
|
| in mijnen lande doet gekeer, |
|
| ik dade u hangen als enen dief; |
|
| wien dat ’t leed zij ofte lief’. |
|
| Doen de ridder hoorde de waard· |
woorden
|
| werd hij herde zere bezwaard, |
|
| ende beefde met allen leden |
|
| van rouwen ende van zerigheden. |
|
| Hem gedachte zijnre vriendinnen, |
|
| die hij nemmermeer en waande gewinnen, |
|
| daar hij nu af scheden moet. |
|
| Ende vort· hem zo wee doet, |
bovendien
|
| ende zere meerdert zijnen rouwe, |
|
| datten· zijn here ongetrouwe |
|
| met onrechte heet enen verrader, |
|
| daar hij zo wel met was te gader·. |
bij wie hij zo zeer in de gunst stond
|
| Ende zeide: ‘Here, weet dat wale, |
|
| dat u die waarheid al te male |
|
| nu niet en es gezegget’. |
|
| Die hertoge zeide: ‘Wat dregget?· |
wat betekent dat?
|
| Die ontschoud en diet u twint: |
deze ontkenning helpt u niets
|
| Mijn wijf en es niet zo kind· |
onnozel
|
| dat ze zoude die waarheid sparen |
|
| anders dan die redene waren. |
|
| Ik ben wel zeker, des beziet·, |
houdt daar rekening mee
|
| dat de dink al dus geschied; |
|
| want mij mijn wijf niet en zeide |
|
| anders dan die waarheide. |
|
| Hoe mocht gij zijn zo fraai van zinne· |
opgewekt van humeur
|
| gij ne droegt in ’t hert minne·, |
als u geen liefde kende
|
| ik en vernam nooit,verre no bij |
|
| dat gij ieweren minnet ie |
|
| ende men hoort ’t zeggen nie. |
|
| Maar wildi mij nu ter stad |
|
| zweren ende geloven dat, |
|
| hij trouwen ende hij eeden, |
|
| dat gij mij zult die waarhede |
|
| zeggen, die ik u vragen zal, |
|
| ende die waarheid lien· al, |
bekennen
|
| ik zals mij wel houden aan u· |
vertrouwen in u stellen
|
| ende zals di wel verdragen· nu |
kwijtschelden
|
| der wankonst· ende der talen, |
beschuldiging
|
| die ik hier gelove wale, |
|
| die mijn wijfvoor waarheid zeide.’ |
|
| Die ridder die grote droefheide |
|
| hadde, ende begeerde zere |
|
| die vriendschap van zijnen here, |
|
| want hij node verloos zijn land, |
|
| daar hij in zo dieren pand |
|
| laten zoude, zijn vriendinne, |
|
| Van Vergi die borchtgravinne. |
|
| Hieromme zo peinsde hij doe. |
|
| Ende die here sprak hem toe, |
|
| oft hij wil hem in trouwen zweren, |
|
| hij zal doen al zijn begeren·. |
|
| Die ridder die klein verstoet· |
niets vermoedde
|
| ofre wiste des hertogen moed· |
bedoeling
|
| ofte waaromme hij vragen wille |
|
| ende gerne bleve in den lande stille, |
|
| geloofde ’t den hertoge met eeden. |
beloofde
|
| Ik wane hem nooit zo leede |
|
| en geschiede, als dat hij ’t dede. |
|
| Die hertoge zeide: ‘Bij waarhede, |
|
| ik hebbe lange U vriend gezijn; |
|
| daarom en kan in ’t herte mijn |
|
| niet komen, dat gij ongetrouwe |
|
| mij zoudt doen, al zeit ’t mijn vrouwe. |
|
| Maar ook des wanhaget mij·. |
|
| Dat zeg ik U wel waarbij: |
|
| om dat gij U houdt zo jolijs, |
|
| gij moet emmer· zijn amijs |
|
| van vrouwen ofte van jonkfrouwen; |
|
| dies ducht ik zere mijnre vrouwen, |
|
| dat ’t mijn wijf es, dien gij mint. |
|
| Want zelve deed zij mij bekind |
|
| ende tussen ons tween te verstane, |
|
| dat gij haar zelven sprakt ane. |
|
| Zegt mij, es zij ’t zelve ofte wie ’t zij, |
|
| want gij hebt het gezworen mij. |
|
| Ende doedijs niet, al te hand |
|
| zo verbiede ik u mijn land |
|
| als verbannen ende verdreven |
|
| zonder keren, want u leven |
|
| doe ik nemen, weet vor waar, |
|
| keerdi emmermeer van daar.’ |
|
| Die ridder, die dit hevet verstaan, |
|
| bleef in groter angste bevaan |
|
| ende en dorste zwijgcn no spreken bloot; |
|
| want beide zo was ’t zijn dood, |
|
| ofte te rumene zijn lant |
of verlaten zijn land
|
| ofte zijn minne, die onbekand |
|
| was, te openbaren daar. |
|
| Die zaken waren hem te zwaar; |
|
| node worde hij verdreven |
|
| ende node woude hij te kennen geven |
|
| zijn vriendinne, wie zij ware, |
|
| dus stond hij in groten vare; |
|
| want hij wel weet al bloot, |
|
| welk hij doet, het es zijn dood. |
|
| Ook weet hij wel te voren, |
|
| liet hij ’t, dat hij es verzworen· |
meinedig
|
| ende over valsch ’t land rumen moet· |
eerloos
|
| ende verliezen vriendinne ende goed. |
|
| Maar goed ende land hadde hij te waren |
|
| al te malen laten varen, |
|
| hadde hij allene behouden mogen |
|
| zijn vriendinne, diene· in hogen· |
die hem vreugde gaf
|
| ende in peise· leven dede. |
en in vrede deed leven
|
| Hij peinsde om die zoetighede |
|
| die ze hem dikke hadde gedaan, |
|
| als hij ze in zijnen armen hadde bevaan. |
|
| ‘Ay, moet ik ze al hier verraden, |
|
| zo verlies ik ze bij mijnre mesdaden. |
|
| Als ik peinze om die minne |
|
| ende om doe schoonheid die zij inne |
|
| hevet, die schone creature, |
|
| Zo eest wonder dat ik dure·’. |
is het verbazingwekkend, dat ik het uithoud
|
| Alse dus die ridder goed |
|
| in den groten angste stoet, |
|
| wat hij mochte anegaan·, |
moest beginnen
|
| weende hij herde menegen traan. |
|
| Alse dit merken began |
|
| de hertoge, die dit zag an, |
|
| ontfarmde hij ’s, want hem te male· |
kreeg hij medelijden, want hij meende
|
| dochte, dat hij zijn zake wale |
niet voor de zaak durfde
|
| niet en der ontdekken wel·. |
uitkomen
|
| Die hertoge, die niet en was fel, |
|
| zeide: ‘mij dunkt in u gelaat· |
door uw gedrag
|
| dat gij mij houdt over· kwaad |
|
| ende over valsch, dat ik zoude |
|
| u dink ontdekken alzo houde·; |
uw geheim dadelijk zou openbaren
|
| mij dunkt, gij en betrouwt mij niet. |
|
| Ay, en zoud’ ik het helen niet? |
|
| Bij gode, here, dat kint wel·, |
|
| eer ik ontdekke iement el |
|
| dat mij die lieden zeiden |
|
| aldus in heimelijkheiden, |
|
| ik liete mij eer d’ogen over luud· |
in het openbaar
|
| d’een na d’ander steken uut. |
|
| Waandi dat ik vals zoude zijn? |
|
| Neen ik, al ware ’t die zuster mijn! |
|
| Dat gij mij zegt, neen ik bij gode, |
|
| ik zoud ’t vertrekken herde node·.’ |
ik zou ’t in geen geval aan anderen vertelllen
|
| ‘Here’, zeit hij, ‘gij zegt waar. |
|
| Maar ’t vertrekken· es mij te zwaar |
dit te vertellen
|
| want zeidi ’t iement die nu levet, |
|
| die de wereld binnen hevet, |
|
| ik zou ’t besterven zekerlijke.’ |
|
| Doen antworde die hertoge rijke: |
|
| ‘Dat gelov’· ik U bij mijnre trouwen, |
|
| dat ’t nimmermeer man ofte vrouwe |
|
| van mijnen wege weten zal, |
|
| dat houdt voor die waarheid al, |
|
| noch in gelate noch in waard·.’ |
|
| Die ridder stond zere vervaard |
|
| ende weende utermaten zere: |
|
| ‘Hier op zal ik ’t zeggen here, |
|
| dat gij vraget, verstaat mij. |
|
| Ik minne uwer nichten van Vergi, |
|
| die overschone borchgravinne, |
|
| ende ik weet wel, dat haar mijn minne |
|
| herde ontvankelijk weder es.’ |
|
| Die hertoge zeide: ‘Berecht ·mij des, |
vertel
|
| levet enig mense, die weet, |
|
| hoe ’t tusschen u beiden steet?’ |
|
| Die ridder antwerde ende zeide: |
|
| ‘Dat weet, here, voor waarheide·, |
|
| dat geen mense zonderlingen· |
geen enkel mens
|
| en weet van onzen dingen.’ |
|
| Die hertoge zeide: ‘Hoe mag Zijn dat? |
|
| Hoe zoudi komen te eniger stad |
hoe kun je dan ooit ergens met elkaar
|
| onderlinge te eniger sprake?’ |
spreken
|
| ‘Here, na dien gij onze zaken |
|
| al dus vele weet, zo wil ik u |
|
| al de waarheid vertrekken nu.’ |
|
| Doen liet hij hem daar verstaan, |
|
| hoe een hondeken kwam gegaan |
|
| int prieel heimelijke, |
|
| ende hij dan wiste zekerlijke, |
|
| dat te dien tijde bij hare |
|
| niemen in die kamere en ware. |
|
| Die hertoge zeide: ‘Es dit waar·, |
|
| zo bidde ik U, leidt mij daar, |
|
| t’eerst als gij daar gaat·, |
|
| te beziene oft aldus staat. |
|
| Ik zwere u bij der trouwen mijn, |
|
| dat ik daar al zo heimelijke zal zijn, |
|
| dat ’s· mijn nichte niet· weten en zal.’ |
niets daarvan
|
| ‘Here’, zeid’ hij, ‘dit love· ik al’; |
|
| Ik getrouwe u alder doget·.’ |
ik verwacht van u alle goeds
|
| Die hertoge zeide: ‘als gij wel moget: |
|
| Van mij en weet ‘t nemmermeer man.’ |
|
| ‘Vortmere zeg ik U dan, |
|
| here, op dat u vernoit· niet, |
verdrieten, vervelen
|
| t’avont, ala gij ’t donker ziet, |
|
| dan zal ik gaan derwaart; |
|
| dan moogdi zien, op dat gij ’t gaart·, |
|
| ende mede gaan aldaar ter stede.’ |
|
| ‘Ja, ik, bij mijnre kerstenhede.’ |
|
| Zij viseerden· daar te stad |
spraken af
|
| onder hem beiden· dat·, |
met elkaar de plaats
|
| waar zij vergaderen· zouden, |
|
| als zij derwaart gaan wouden. |
|
| Dus zijn zij gescheden beide |
|
| tot in der deemsterheide. |
|
| Den hertoge verlangde zeer daar naar, |
|
| want hij wiste gerne voor waar, |
|
| weder dat ’t zijn nichte zij, ofte en zij. |
|
| Savons kwamen zij, geloves mij, |
|
| ter stad, daar zij hadden gezeid, |
|
| ende gingen een weg gereid |
|
| ten bogaarde onder hem beiden |
|
| met wel groten blijdheiden. |
|
| Doen zij er beiden binnen waren |
|
| kwam ’t hondekijn zonder sparen, |
|
| alzo als ’t er te komen plach. |
|
| Alse dat die hertoge zag, |
|
| zo is hij een weg gegaan |
|
| ende liet den ridder allene staan, |
|
| omdat hij niet en woude, |
|
| dat ’t zijn nichte weten zoude. |
|
| Dat hondekijn kwam ten here |
|
| ende hij toefdene· herde zere. |
liefkoosde
|
| Daarna kwam die borchgravinne, |
|
| diene ontvink met blijden zinne. |
|
| Daar was gehelsd ende gekust, |
|
| des hem beiden wel lust; |
|
| ende menig vriendelijk waart’ |
|
| sprak d’een ten anderen waart. |
|
| Die hertoge zag al toe, |
|
| hoe ’t daarmede was, ende hoe |
|
| zij mallijk anderen zere kusten, |
|
| dies hem beiden wale luste. |
|
| Die ridder zeide: ‘Mijn vriendinne |
|
| zijdi boven alle, die ik kinne; |
|
| gij zijt mijn troost ende joie, |
|
| gij zo hoedt mij van vernoie·.’ |
|
| ‘Wel lieve lief’, zeide die vrouwe, |
|
| ‘gij zijt mijn feeste, zonder rouwe; |
|
| want ik weet al zonder waan, |
|
| als ik u hebbe in mijnen arm bevaan, |
|
| gezond ben ik ende blijde, |
|
| zo ne mocht ik te dien tijde |
|
| niet gekrijgen op erdrijke |
|
| blijschap al die gelijke.’ |
|
| Die hertoge, die ’r merkte naar, |
|
| hevet verstaan wel voorwaar, |
|
| dat ’t was zijn nichte ende niement el, |
|
| die den ridder ontvink zo wel. |
|
| Dies liet hij neder vallen stille |
|
| al gader zijnen kwaden wille, |
|
| ende hield dat voor waarheide, |
|
| dat hem zijn wijf logene zeide |
|
| ende valshheid dede verstaan; |
|
| zijn meswanen· liet hij gaan. |
wantrouwen
|
| Doen den nacht leden was |
|
| ende die dag komen was, |
|
| doen moesten die gelieven scheiden, |
|
| met hoofschen woorden onder hem beiden. |
|
| Ten scheidene lieten ze menigen traan |
|
| ende menig zuchten ute gaan. |
|
| Dus es die ridder weg gegaan, |
|
| ende die vrouwe die look zaan |
|
| een lettelkijn die dore naar·. |
achter hem
|
| Maar zij bleef staande daar |
|
| na hem ziende tote dien, |
|
| dat zij ne nemmer mochte zien |
|
| ende zank ook dit liedekijn: |
|
| ‘Altoos moeten mijn ogen zien, |
|
| waar zij mijn lief vereeschen· mogen; |
bespeuren
|
| want hij heeft al die herte mijn, |
|
| des moet hij hebben met· die ogen.’ |
|
| Doen die hertog besloten zag |
|
| die dore, kwam hij al dat hij mag· |
|
| ten ridder haastelijk gegaan, |
|
| ende nammen· om den hals zaan |
|
| ende klaagde, dat zijn jolijt |
|
| duurde also korten tijd, |
|
| ende zo kort waren die nachte. |
|
| In dit gepeins, in dit gedachte |
|
| was ook die vrouwe daar hij afschied, |
|
| daar hij al zijn herte liet. |
|
| Die hertoge zeide: ‘Bij onzen Here, |
|
| ik minne u utermaten zere |
|
| ende wil u van· mijnre vrouwen |
|
| emmermeer vort getrouwen; |
|
| want ik u getrouwe vinde, |
|
| van dat ik niet en kinde.’ |
|
| Die ridder zeide: ‘God loone u here, |
|
| ik bidde u utermaten zere, |
|
| dat gij ’t heelt voorwaart meer, |
|
| want kwame ertoe enig keer· |
gebeurde het ooit
|
| dat ’t iement wiste ofte ’t uut kwame, |
|
| ik weet wel, ik er zeker an name |
|
| die dood, zonder enige beide·.’ |
zonder aarzeling
|
| Die hertoge antworde ende zeide: |
|
| ‘Zijt zeker, dat van mijnen wege |
|
| ewelijk zal zijn gezwegen |
|
| voor elken mensche die levet.’ |
|
| Die hertoge orlof genomen hevet |
|
| ende es van hem gescheiden daar. |
|
| Als ’t etenstijd was daar naar |
|
| ende die ridder kwam te hove, |
|
| daar hij was van groten love |
|
| ende geprijsd herde zere, |
|
| die hertoge dede hem meerder ere |
|
| dan hij hadde gedaan te voren. |
|
| Des hadden die hertoginne toren, |
|
| want zij zere die ridder haat, |
|
| omdat hij ze hadde versmaad. |
|
| Ende maakte haar ziek ende zwaar· |
|
| ende stond op van der tafelen daar |
|
| ende es in haar kamer gegaan |
|
| ende ging neder liggen zaan |
|
| op haar bedde, of zij ziek ware. |
|
| Zij woude wol dat te hare |
|
| die dood kwame, daar zij leget; |
|
| doch heeft een knecht gezeget· |
|
| den hertoge, zonder beiden, |
|
| dat ze bevaan ware met ziekheiden, |
|
| ende op haar bedde lag die hertoginne. |
|
| Die hertoge, die grote minne |
|
| droeg te zijnre vrouwe waart, |
|
| werd te hand· zere vervaard, |
zeer snel
|
| ende es haastelijk opgestaan |
|
| ende in die kamer gegaan |
|
| ter vrouwen ende vraagde hare, |
|
| wat node dat haar ware. |
|
| Die vrouwe, die haren toren wach· |
|
| ende lettel goed den man ontzag·, |
en die haar man weinig vreesde
|
| zeide aldus: ‘Te waren, here, |
|
| mij deert uter maten zere, |
|
| dat gij mij prijst zo lettel goed· |
weinig
|
| ende zo lettel ere doet, |
|
| dat gij den genen houdt over vriend, |
|
| die an mij wel hevet verdiend, |
|
| dat men haar name ’t lijf.· |
leven
|
| Hij es kwader dan een keitijf·! |
schurk
|
| d’Onnere, die hij mij meszeide, |
|
| ende die hij mij te voren leide, |
|
| was alzo wel uwe als mijn; |
|
| maar ik en mag ’s niet gewroken zijn. |
|
| Gij hebten· liever dan te voren! |
hebt hem
|
| Om te meerderen mijnen toren, |
|
| zo doedi hem meerder ere.’ |
|
| ‘Laat varen, vrouwe’, zeide die here |
|
| ‘weet wel, dat ik niet wezen en zal |
|
| verradere, want ik boven al |
|
| van mijne herten verraders hate, |
|
| ende bij mij niet en duren en late. |
|
| Wat hulpt die zake, die gij mij |
|
| zeidt? Dat weet ik wel, dat ’t zij |
|
| al logen ende niet waarheide |
|
| zo wel weet ik zijn heimelijkheide. |
|
| Hij ne peinsde nooit int herte niet |
|
| die valschheid, die gij hem antiet· |
waarvan u hem beticht
|
| Het ware beter, dat men ’s zwege.’ |
|
| Die here stond op ende gink wege |
|
| ende die vrouwe bleef verbolgen, |
|
| die hem node zoude volgen. |
|
| Maar eer hij emmermeer van hare |
|
| verkrijgt stille ofte openbare |
|
| solaas·, hij zal haar weten doen·, |
liefde, zal hij haar moeten doen weten
|
| dat hij weet vanden baroen. |
|
| Zij peinsde wel, dat zij zal |
|
| nog van hem weten al. |
|
| Mocht zijne· in haren arm gekrijgen, |
|
| hij ne zoudt ’s haar niet zwijgen! |
|
| Hierna peinsde die vrouwe zere, |
|
| ende pijnde er na in allen kere |
spande er op alle manieren
|
| hare ensien·, om dat ze woude, |
haar vernuft voor in
|
| dat hij ’t haar zeggen zoude. |
|
| Te waren, men hevet· dikke gezien, |
|
| alse die vrouwen spannen na dien |
|
| om te weten enig dink, |
|
| dat hem enegsins ontzinkt. |
|
| Zo anhangel· zijn die vrouwen |
hardnekkig
|
| ende zo krijgel· in goeder trouwen. |
vasthoudend
|
| Savons, als die nacht kwam toe, |
|
| ende die hertoge kwam slapen doe, |
|
| blijde wel ende in goeder hogen, |
|
| zo es die vrouwe bezijden getogen· |
|
| alse die haar belget zere·; |
|
| maar in zijnen arm nam ze de here, |
|
| ende kuste ze vriendelijke. |
|
| Doen zeide die hertoginne rijke: |
|
| ‘Ligt met peise ende laat varen·, |
lig stil en laat los
|
| want valscher man en leeft te waren |
|
| op ertrijke, dan gij zijt een! |
|
| Ende zotter wijf en levet geen |
|
| in die werelt dan ik ben eene! |
|
| Men zoude vroeder van enen stene |
|
| snijden ofte houwen dan ik zij. |
|
| Want wat dink gij zegt mij·, |
|
| dat gelove ik u alte male· |
|
| ende u gelaat ende u te tale·. |
|
| Dat doet die minne, die ik t’uwert drage. |
|
| Gij zegt mij menige loze zage·, |
|
| ende doet verstaan·, dat gij mij mint. |
|
| Ende ik ben ook zo kind·, |
|
| dat ik u gelove wale |
|
| van dat gij mij zegt te male |
|
| Maar dat dit al logene zij, |
|
| dat hebt gij getoond mij |
|
| om een klein zake maar, |
|
| daar ik u heden vraagde naar. |
|
| Het es waar, ik en wilde weten niet |
|
| dat gij dus groten valschheid pliet·, |
|
| dat gij mij zoudt helen zaken, |
|
| die gij wist, ofte enege sprake. |
|
| Dat deert mij; ende gij zegt wale, |
|
| dat gij deze wereld al te male |
|
| niet zo lief en hadt, als gij mij daat. |
|
| Nu zie ik wel, dat gij mij versmaat. |
|
| Ende gij weet doch, lieve here, |
|
| dat ik u minne herde zere |
|
| ende ik u niet· gehelen en kan; |
|
| het es recht, gij zijt mijn man; |
|
| ware ’t mij goed ofte kwaad, |
|
| ik zoude zeggen mijnen raad·. |
|
| Maar flu zegge ik u, dat gij, |
|
| wel kont helen jegen mij. |
|
| Met deert ook mijnre herte zere, |
|
| dat zegge ik u, wel lieve here!’ |
|
| Mettien heeft ze een zuchten hegonnen |
|
| ende een weenen, dat haar ronnen· |
stroomden
|
| over d’anschijn die tranen. |
|
| Die hertoge, die dit zag ane, |
|
| het deerde hem zere, te waren, |
|
| ende zeide: ‘Goede vrouwe, laat varen, |
|
| ik en mochte die tranen niet gedogen, |
|
| die gij laat uut uwen ogen, |
|
| noch die grote zerighede. |
|
| Maar weet wel voor waarhede, |
|
| dat de zake, die ik weet, |
|
| u te vertellen niet en steet·, |
|
| ende niemen zone weet die, |
|
| ende zo waar ’t dan dorpernie·, |
schandelijke laagheid
|
| dat ik ze u liete verstaan’. |
|
| Die vrouwe antwerde zaan: |
|
| ‘Here, zo en zegge ’s mij niet. |
|
| Maar mij doet ’t int herte verdriet, |
|
| dat gij mij niet en gelovet zo vele, |
|
| noch in ernste noch in spele, |
|
| alse te ontdekken enen raat·. |
geheim
|
| Gij houdt mij zeker over kwaad! |
|
| Ik waande heimelijker met u |
|
| hebben geweest, dan ik ben nu! |
|
| Gij haat mij, dat ’s goed te ziene, |
|
| mij steets des raats wel t’ontziene.’· |
terecht vrees ik voor het geheim
|
| Met dien weende ze vele meer. |
|
| Den hertoge, dien ’t herte zeer |
|
| hadde om zijns wijfs rouwe, |
|
| antwerde: ‘Te waren, vrouwe, |
|
| ik gelove u harde wale, |
|
| dat gij emmer die tale |
|
| zoudt helen, die ik u zeide, |
|
| ende dat ik die heimelijkheide·, |
|
| die ik hebbe in mijnen zin· |
|
| U niet schuldig te helen en bin.; |
|
| op dat· zal ik ’t u doen verstaan. |
|
| Maar dat weet al zonder waan, |
|
| bij mijnre trouwe, es dat zake·, |
gebeurt het ooit
|
| dat ik er af hore enige sprake, |
|
| gij sterft er omme, weet dat wale!’ |
|
| Die vrouwe, die hoorde die tale, |
|
| sprak: ‘Dit gelove· ik, want gij weet wel, |
|
| dat ik en ben schalk no fel, |
|
| zo dat ik enig dink, bij Gode, |
|
| jegen o zou zeggen node.’ |
|
| Die hertoge haar geloofde, |
|
| daar bij sent zeer om droefde· |
|
| ende begonst haar te vertellen al |
|
| van zijnre nichte, groot ende smal, |
|
| die borchgravinne van Vergi; |
|
| ende hoe die ridder ende hi |
|
| waren savons in dien bogaard, |
|
| ende hoe hij gink bezijden waart, |
|
| ende hoe dat hondeken kwam, |
|
| daar ’t den ridder staande vernam·; |
waar het de ridder zag staan
|
| ende dat gevaren al te male· |
alle bijzonderheden van het gebeurde
|
| vertelde hij haar herde wale; |
|
| ende hiet· haar, dat zij t’ helen zoude |
beval
|
| ofte· zij haar lijf· behouden woude |
|
| want hij ’t haar op die dood onthiet· |
verbood
|
| op dat zij ’t vorder zeide iet. |
|
| Den hertoge geloofde zij ’t; |
|
| maar weet, dat zij groten nijd |
|
| hadde in haar herte binnen. |
|
| Dat die ridder nedere minnen· |
|
| zoude, ende haar ontzeide·, |
|
| dochte haar grote versmaadheide, |
|
| dat hij haar hadde gedaan. |
|
| Zij peinsde in haar herte zaan: |
|
| ‘Ja, om die vrouwe van Vergi |
|
| zo heeft hij versmaat mij. |
|
| Maar op dat· ik den Sinxendag· |
Pinksterdag
|
| met gezonden· leven mag, |
|
| ik zal haar ene lesse lezen, |
|
| zij zal daar af beschaamd wezen.’ |
|
| Dit peinsde ze in haren zinne, |
|
| maar wale hal· ’t die hertoginne. |
verborg
|
| Te Sinxene, dat daar kwam bij·, |
|
| zoude houden hof die hertoge vrij |
|
| ende hij ontbood al te hande |
|
| al die vrouwen van den lande |
|
| ende die jonkvrouwen mede, |
|
| want het was altoos zijne zede. |
|
| D’eerste was die borchgravinne, |
|
| die ten ridder droeg minne, |
|
| Zij kwam te hove blijdelijke, |
|
| want zij was schone ende rijke. |
|
| Maar doen die borchgravinne kwam |
|
| ende haar die hertoginne vernam, |
|
| zo ontstak zij als een vier, |
|
| want haar ogen zien ze hier, |
|
| die zij haat alder meest. |
|
| Nochtan heeft zij ze meest gefeest· |
|
| ende getoond schoon gelaat |
|
| dan eniger vrouwe die daar staat. |
|
| Maar grote pijne doet haar ’t verdrag· |
|
| dat zij haar niet zeggen en mag, |
|
| dat zij wel zere begeert |
|
| te ontdekken· te haar weert. |
|
| Doen die feeste leden was, |
|
| na den eten, gelovet mij das, |
|
| zo heeft die hertoginne vernomen· |
|
| die vrouwen, die daar waren komen |
|
| ende leide ze in haar kamer binnen, |
|
| om dat zij daar zouden beginnen |
|
| dansen, reien vriendelijke. |
|
| Daar was menig vrouw rijke, |
|
| schoone, behagel· ende valiant·. |
bevallig edel
|
| Die hertoginne, die doe vand |
|
| hare stade ende haren tijd· |
haar juiste ogenblik
|
| moeste openbaren haren nijd, |
|
| dies zij hadde in ’t herte vele, |
|
| ende zeide, ofte ware in spele·: |
|
| ‘Vrouwe, borchgravinne, zijt blijde, |
|
| want gij mint nu ten tijde |
|
| een schoon lief ende feitijs’ |
welgemaakt
|
| ende hebt enen fraaien amijs.’ |
vriend
|
| Die vrouwe antworde spellijke·: |
|
| ‘Dat weet wel, vrouwe rijke, |
|
| dat ik mijnre minne niemen en an· |
|
| dan mijnen here, mijnen man, |
|
| dien God geve blijschap ende ere, |
|
| want ik en minne niement mere.’ |
|
| ‘Neen gij, vrouwe, deze tale |
|
| es gelooflijk· wale, |
|
| want gij hebt geleerd zo wel |
|
| U ambacht, al zonder spel, |
|
| an dat klein hondekijn, |
|
| dat wel kan dat ambacht zijn.’ |
|
| Die vrouwen hoorden ’t alle wale, |
|
| die daar waren in die zale, |
|
| maar niet en wisten, wat ze droeg·, |
waarop zij doelde
|
| om dat die borchgravinne loech. |
|
| Maar die schone borchgravinne |
|
| werd bedroefd in haren zinne; |
|
| zij werd altemale ontdaan, |
|
| ende ging in ene waarderebbe· zaan, |
garderobbe, kleedkamer
|
| daar in lag ene zieke jonkvrouwe. |
|
| Op een bedde viel die vrouwe |
|
| droevende ende klagende zere |
|
| ende zeide: ‘Ay, God, lieve Here, |
|
| ontferme U mijns door Uwe godheid |
|
| Wat is ’t dat mijn vrouwe zeit, |
|
| die vermaande· van den honde mijn? |
|
| Here God, wanen mag ’t haar komen zijn? |
|
| Van niement, dan dat hij ’t heeft, |
|
| dien ik minne vore al dat leeft, |
|
| hare gezeid ende verraden mij. |
|
| Nochtan en dede hij ’s niet, ’t en zij |
|
| dat hij ze mint vele meer |
|
| dan mij. Dat mij ’t herte zeer |
|
| doet! Nu heb ik wel bekind, |
|
| dat hij mij niet en mint, |
|
| als hij mijns gelofte afgaat. |
|
| Ay, zoete God, want ’t mij zo staat, |
|
| dat ik en minne vore al die leven! |
|
| Ende hoe mag hij mij begeven·? |
verlaten
|
| Ende een ander vore mij geet, |
|
| dat zo meeret mij mijn leed! |
|
| Hij es die gene die ooit was |
|
| mijn debuut· ende mijn solas·. |
mijn vreugde en troost
|
| Ay, lieve vriend, hoe es dit komen, |
|
| dat gij mij al zijt genomen |
|
| ende die valschheid gedaan mij? |
|
| Te waren, lief, ik waande dat gij |
|
| mij getrouwer had geweest vele, |
|
| beide in ernste ende in spele, |
|
| dan Triestram· Isauden· was. |
|
| Want God kent die waarheid das, |
|
| dat ik u minde vele mere, |
|
| dan Isaude· Triestrane· dede eere! |
|
| Ja, zeerdere minde ik u mede, |
|
| dan ik mijns zelfs lichame dede. |
|
| Ende gij hebt mij nu verraden; |
|
| dat zal mij mijn leven sehaden. |
|
| Waarlijk, gij daadt zonde, |
|
| want ik zal op deze stonde |
|
| bekoren hier die bitter dood. |
|
| Ay, lieve lief, twi maakte gij bloot· |
waarom maakt u ons geheim bekend
|
| onzen raad,· dat wondert mij. |
|
| Ik betrouwde u meer, dan gij |
|
| mij hier trouwe hebt getoond. |
|
| Ik ben verraden ende gehoond! |
|
| Want ware God komen zekerlijke |
|
| zelve ute hemelrijke, |
|
| ende hadde mij geloofd· zijne vroude |
|
| ende ik u daarmede zoude |
|
| verliezen, ik hadde ’t wederzeid·: |
|
| Gij waart mijn joie ende mijn blijheid! |
|
| Zo groten rouwe hevet ’t herte mijn, |
|
| omdat ik van u waande zijn |
|
| gemind herde trouwelijke, |
|
| dat gij mij dik valschelijke |
|
| daadt verstaan met menigen woorde, |
|
| die ik u zelven spreken hoorde. |
|
| Ay, lieve vriend, ik en waande niet, |
|
| dat gij mij zoudt laten iet·, |
|
| ende vertellen onze minne, |
|
| zij ’t hertoginne ofte koninginne. |
|
| Waart gij lief, vore mij doot bleven, |
|
| in vree en hadd’ik niet willen leven; |
|
| dat weet, zoete lief, voor waar, |
|
| ik hadde liever te sterven daar, |
|
| ende zijn geleid neven u zijde. |
|
| Zo ne mag ik nemmermeer zo blijde· |
|
| zijn, als ik daar af zoude wezen. |
|
| Ay, minne, is ’t recht van dezen· |
|
| dat men vertelt ende openbaart |
|
| onze begeerte ende onze vaart·, |
al ons doen
|
| gelijk dat nu es gedaan? |
|
| Metes waar, hij woude mij afgaan·, |
|
| want ik zeide hem al openbare, |
|
| alse onze minne werde mare·, |
|
| dat ik ’t emmer· besterven zoude! |
|
| Nu es gedaan mijne vroude, |
|
| sent· ik scheiden moet van heme! |
|
| Zo bidde ik Gode, dat hij mij neme |
|
| haastelijke mijn leven, |
|
| ende zijn genade mij wil geven, |
|
| ende bidde Gode ontfermelijke, |
|
| dat hij ‘t den genen ewelijke |
|
| vergeve, die mij heeft verraden, |
|
| ende sta hem ewelijk in staden |
sta hem altijd bij
|
| ende geve hem ere ende prijs, |
|
| ende vergeve hem in alder wijs |
|
| mijn dood. Al heeft hij mij onwaard·, |
al geeft hij om mij niets
|
| mijn hert altoos zijnre ere gaart·. |
begeert
|
| Ende al heeft hij dit gezeid, |
|
| van hem komt mij zulk zoetigheid, |
|
| dat mij te sterven es geen pijne.’ |
|
| Haar armen nam die vrouwe fijne, |
|
| ende hevet haar zelven bevaan |
|
| om haar borste, ende zeide zaan, |
|
| zuchtende met groten zere: |
|
| ‘Lief, ik bevele U onzen Here!’ |
|
| Hier met dwank ze haar arme toe, |
|
| dat haar ‘t hart scheurde doe |
|
| ende bleef dood liggende daar |
|
| op dat hedde, dat es waar. |
|
| Haren vriend ende amijs, |
|
| die schone was ende faitijs·, |
|
| en wiste niet van dezer dink. |
|
| In die kamere dat hij gink, |
|
| daar die dans was ende die feeste, |
|
| maar en was hem niet dat meeste; |
|
| hem en hehaagt ’s twint· niet, |
|
| want hij er zijn lief niet en ziet; |
|
| dat hem wonderde zere. |
|
| Ten hertoge zeide hij: ‘Here, |
|
| Deus, Here, ende waarbij |
|
| is ‘t, dat u nichte niet hier en zij, |
|
| zij ne hevet hier niet gewezen?’ |
|
| Die hertoge zag al omme met dezen; |
|
| tot den ridder zeide hij met dien: |
|
| ‘Gaat in gene waarderebbe zien, |
|
| want ik en zie ’r hier niet, |
|
| ofte zij daar mag wezen iet·.’ |
|
| Te hare liep hij haastelijke, |
|
| ende helsde ze vriendelijke |
|
| ende kuste an haren mond |
|
| dik ende te meniger stond. |
|
| Kond vand hij den monde ende bleek, |
|
| daar zij haar zelven niet en geleek; |
|
| hij zag wel, dat zij was dood. |
|
| Doen riep hij met rouwen groot: |
|
| ‘O, vriendinne, die ik minde zere, |
|
| Nu helpt God, wel lieve Here, |
|
| zij es dood! Wat zal ik aangaan?’ |
|
| Die maget die stond op zaan·, |
|
| die daar ziek lag, doen zij hoorde |
|
| ende verstond des ridders woorde. |
|
| Zij zeide: ‘Here, het mag wel wezen, |
|
| want men hoorde nooit lezen· |
|
| van meerder rouwe dan zij |
|
| heeft gemaakt, die vrouwe vrij. |
|
| Om die dood heeft zij gebeden |
|
| sint zij hier kwam, met droefheden, |
|
| om dies die hertoginne zeide |
|
| van haren minnen die waarheide, |
|
| dat haar was harde leed. |
|
| Want in die kamere zij haar verweet |
|
| van een hondeken kleene. |
|
| In dezen rouwe, in dezen weene |
|
| heeft zij geweest een wijle groot, |
|
| ende bat dik om die dood; |
|
| mij dunkt, zij heeft ze bekort·.’ |
ze heeft zich de dood aangedaan
|
| Als die ridder verstond die wort, |
|
| dat hij heeft dood die vrouwe hoge |
|
| om ’t woord, dat hij den hertoge |
|
| zeide ende al liet verstaan, |
|
| doen werd hij met rouwen bevaan, |
|
| dat hij beefde met allen leden |
in wanhoop
|
| ende viel in onverduldigheden· |
|
| ende zeide: ‘Lacen, lieve amie, |
|
| dat u mijn ogen zage nie! |
|
| Gij waart schone ende wel geraakt· mede! |
|
| U doget ende U hoveshede |
|
| die es al te male nu leden· |
ondergegaan
|
| in wel groter jammerheden! |
|
| Ik ben verradere ende ongetrouwe, |
|
| ik hebbe u dood, wel lieve vrouwe! |
|
| Het ware recht, dat ware gekeerd |
|
| deze moord te mij weert, |
|
| die gedaan heeft dit verraad |
|
| ende deze grote overdaad. |
|
| Ay, mij, gij ne mesdaat mij niet, |
|
| al hebt gij er omme dit verdriet! |
|
| Maar u trouwe es zo groot, |
|
| dat gij zijt van rouwen dood! |
|
| Nu es ’t recht, dat ik wreke |
|
| over mij zelven haasteleke, |
|
| die deze verradenesse dede.’ |
|
| Aan ene wand hij nam ter stede |
|
| een scharp zweerd, dat daar hing. |
|
| Dat trak hij ute, ende ging |
|
| weder daar die vrouwe lag, |
|
| die hij droeflijk ane zag. |
|
| Daar hij hare dus stond bij, |
|
| met weenende ogen zeide hij: |
|
| ‘Ay, geraakte· vrouwe fijn, |
|
| nu wil ik u goed rechter zijn |
|
| van mijne grotere valschheden |
|
| ende de ontrouwe die ik dede.’ |
|
| ’t Zweerd nam hij in die hand, |
|
| dat hij haalde an die wand |
|
| ende stak ’t hem recht in ’t herte vore, |
|
| dat het b’ander zijde kwam dore |
|
| ende viel neder op haar dood. |
|
| Dit zag die maget, in angste groot |
|
| werd zij ende zere vervaard, |
|
| ende liep ten hertoge waart |
|
| ende dede ’t hem al zo verstaan, |
|
| als ’t in die kamere was vergaan, |
|
| ende hoe stierf die vrouwe fijn, |
|
| om dat van haar hondekijn |
|
| verweet mijn vrouwe die hertoginne |
|
| vore· die andere, die er waren inne. |
in tegenwoordigheid van
|
| Als ‘t die hertoge hevet verstaan, |
|
| werd hij met rouwen zeer bevaan |
|
| ende hij ging uter zale |
|
| ende die jonkvrouwe al te male. |
|
| In die waarderebbe es hij komen |
|
| ende hevet die gelieve vernomen |
|
| dood liggende alle beide. |
|
| Een twint· hij doe niet· en zeide, |
|
| al was ’t dat ’t hem zere deert. |
|
| Mij toog uten ridder ’t zweerd |
|
| zere verbolgen ende ontdaan |
|
| ende es in die kamere gegaan, |
|
| daar dans was ende feeste groot. |
|
| ’t Zweerd zo droeg hij al bloot |
|
| ende es in die dans komen, |
|
| daar hij zijn wijf heeft vernomen, |
|
| ende sloeg haar ’t zweerd op ’t hoofd boven |
|
| dat haar die hersene kloven, |
|
| gelijk hij haar geloofde· wale, |
|
| doen hij ’t haar zeide te male. |
|
| Die vrouwe viel neder dood. |
|
| Daar werd droefheid herde groot |
|
| van hem allen te waren·, |
|
| die daar ter feeste komen waren. |
|
| Die hertoge zeide zaan |
|
| vore· hem allen, die ’t wouden verstaan, |
|
| alle die zake’ van woorde te woorde, |
|
| daar ’t menig mense toe hoorde, |
|
| die ’t al te rouwelijk klagen. |
|
| Als zij die gelieve zagen |
|
| alzo liggen beide dood, |
|
| was daar rouwe herde groot; |
|
| dat hof schiet· met rouwen daar. |
ging uiteen
|
| Die hertoge dede daar naar |
|
| die lijke graven zonder letten· mee. |
zonder uitstel
|
| Onder enen zark leide hij die twee, |
|
| die zo gelieve waren. |
|
| d’Andere leide hij openbare |
|
| eerlijk t’eenre ander stad. |
|
| Ende die hertoge, om dat |
|
| hij hadde den rouwe zo groot, |
|
| dat zij om zijnen wille dood |
|
| waren, heeft hij ’t cruce ontvaan |
heeft het kruis aangenomen
|
| ende voer over zee zaan, |
|
| daar hij te hand werd tempelier, |
|
| ende liet al zijn heerschap hier. |
|
| Daar leidde hij een heilig leven |
|
| ende bevet deze wereld begeven·. |
zich uit de wereld teruggetrokken
|
